نحوه مراقبت و نگهداری از نخل مرداب

آشنایی با نخل مرداب

نخل مرداب با نام علمی Cyperus alternifolius یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی از خانواده Cyperaceae است. نگهداری از نخل مرداب به شرط تامین شرایط نیمه آبزی آسان است. این گیاه بومی ماداگاسکار، شبه جزیره عربستان و بسیاری از کشورهای شرق آفریقا (اتیوپی، اریتره، مالاوی، موزامبیک، سودان، سومالی، کنیا، تانزانیا، اوگاندا و زیمباوه) است. اما در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان مانند جنوب ایالات متحده آمریکا، نیوزلند، بیشتر جزایر اقیانوس آرام و بسیاری از مناطق استرالیا نیز بومی شده است. دیگر نام‌های رایج این گیاه عبارتند از:

• گیاه چتری (Umbrella Plant)
• نخل چتری (Umbrella Palm)
• پاپیروس چتری (Umbrella Papyrus)
• علف چتری (Umbrella Grass)

نخل مرداب در برابر نگهداری اشتباه صبر زیادی نشان می‌دهد. افرادی که تجربه چندانی در پرورش گل و گیاه آپارتمانی ندارند با مراقبت از نخل مرداب می‌توانند تجربه لازم را بدست آورند. تکثیر ساده و سرعت رشد بالا از دیگر ویژگی‌های نخل مرداب است.

ارتفاع نخل مرداب چقدر است؟

نخل مرداب (Cyperus alternifolius) یک گیاه چند ساله، نیمه آبزی (مانند Acorus gramineus) و علف مانند است که ارتفاع آن معمولاً به 45 تا 120 سانتی‌متر می‌رسد. با این حال، گاهی اوقات می‌تواند تا ارتفاع 150 سانتی‌متر رشد کند. این گیاه دارای چندین ساقه‌ی بلند، سفت و باریک می‌باشد که با براکت‌های بزرگ پوشیده شده است. براکت‌های سبز رنگ به شکل دایره‌ای شبیه یک چتر رشد می‌کنند. به همین دلیل است که این گیاه معمولاً به عنوان گیاه پاپیروس چتری شناخته می‌شود.

براکت‌های گیاه اغلب با برگ اشتباه گرفته می‌شوند، در صورتی که برگ‌های واقعی گیاه در قسمت پایینی قرار دارند و پایه‌ی ساقه‌ها را می‌پوشانند.

آیا نخل مرداب دارای گل و عطر است؟

نخل مرداب در تابستان خوشه‌های بی‌نظیری از گل‌های متراکم را تولید می‌کند. زمان شکوفایی آن خرداد تا مرداد ماه است. گل‌های این گیاه به صورت خوشه‌های متراکم در نوک ساقه‌ها و بین شاخه‌های برگی رشد می‌کنند. در ابتدا، این گل‌ها سبز هستند و به مرور در اثر بالغ شدن قهوه‌ای رنگ می‌شوند.

گل‌های نخل مرداب

نخل مرداب در چه نور و دمایی بهتر رشد می‌کند؟

در تمامی فصول سال میتوانید گیاه را خارج از منزل و درمعرض آفتاب مستقیم نگهداری کنید. بهتر است در تابستان از آفتاب مستقیم ظهرگاهی دور باشد. توجه داشته باشید که نور مستقیم خورشید می‌تواند باعث سوختن برگ‌های آن شود. نخل مرداب در هوای سرد از بین می‌رود. نگهداری گیاه در شرایط سایه باعث تضعیف آن می‌شود. 

دمای بین 15 تا 30 درجه برای گیاه مناسب است . در صورت افزایش دما غبارپاشی روزانه را فراموش نکنید. ریشه‌های این گیاه نمی‌توانند دمای کمتر از 9- درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند و براکت‌های آن در صورت قرار گرفتن در معرض یخبندان قهوه‌ای می‌شوند. بنابراین باید قبل از اولین یخبندان در فصل پاییز به گلدان منتقل شود و در فصل زمستان در داخل خانه نگهداری شود.

نخل مرداب به چه مقدار آب و کود نیاز دارد؟

از آن‌جایی که، نخل مرداب یک گیاه نیمه آبزی است، برای رشد مناسب به آب کافی نیاز دارد. به همین دلیل است که اغلب در تالاب رشد می‌کند. این گیاه در زیستگاه طبیعی خود، معمولاً در مکان‌های مرطوب نزدیک آبراهه‌ها رشد می‌کند. 

هنگامی که نخل مرداب را به عنوان یک گیاه آپارتمانی پرورش می‌دهند، بهترین راه برای اطمینان از تأمین نیاز آبی آن این است که گلدان را در یک بشقاب یا کاسه پر از آب قرار دهید و همیشه خاک را در حالت غرقاب نگه دارید. چراکه این گیاه مشکلی با در آب ماندن و آبیاری زیاد ندارد. رطوبت بین 40 تا 60 درصد برای گیاه مناسب است. در اکثر شهرهای ایران نیازی به تامین رطوبت ندارد.

نخل مرداب نیاز به کوددهی ندارد. در طول رشد فعال، میتوانید دو تا سه مرتبه از هیومیک اسید برای تغذیه گیاه استفاده کنید.

خاک و شرایط تعویض گلدان نخل مرداب چگونه است؟

نخل مرداب به راحتی در خاک گلدان معمولی رشد می‌کند. همچنین، این گیاه می‌تواند در خاک غنی و مرطوب حاوی سه قسمت خاک رس، یک قسمت ورمی کمپوست و دو قسمت خاک لومی رشد خوبی داشته باشد. نخل مرداب خاکی با pH معادل 5.5 تا 6.5 را ترجبح می‌دهد.

اگر گیاه رشد سریع و ایده‌آلی دارد، ممکن است نیاز باشد که سالی یکبار به گلدانی بزرگتر منتقل شود. این گیاه در آب راکد (تا 10 سانتی‌متر) و در خاک‌های باتلاقی نیز به خوبی رشد می‌کند. بهتراست این کار را در اوایل بهار انجام دهید.

نظافت و نگهداری

نخل مرداب گیاهی با رشد آسان است که به نگهداری کمی نیاز دارد. این گیاه ریشه‌های بلندی دارد و زمانی که در گلدان کاشته می‌شود، اغلب ریشه‌ی آن از زیرگلدان بیرون می‌آید. بسیاری از باغبان‌ها برای محدود کردن این گیاه به یک منطقه خاص، ریشه‌های آن را قطع می‌کنند. نکته‌ی قابل توجه این است که نخل مرداب می‌تواند برش شدید ریشه را بدون هیچ آسیبی تحمل کند.

این گیاه نیاز به هرس دارد. می‌توانید با هرس کردن برگ‌ها و ساقه‌های قدیمی ظاهری جذاب به آن ببخشید. برای هرس نخل مرداب تنها شاخه های زرد و خشک شده را جدا کنید. هرگز ساقه‌های سبز را حذف نکنید. مناسب‌ترین زمان برای هرس گیاه اواخر زمستان است.

نحوه تکثیر نخل مرداب

تکثیر نخل مرداب از طریق بذر، تقسیم ریشه و قلمه‌زنی انجام می‌شود.

• در صورت تکثیر از طریق بذر، می‌توانید به سادگی آن‌ها را در خاک مرطوب بکارید. بذرهای کاشته شده را به طور منظم آبیاری کنید. در عرض چند هفته، نهال‌های این گیاه ظاهر می‌شوند.
• یکی دیگر از روش‌های تکثیر گیاه نخل مرداب این است که توده ریشه را با استفاده از چاقوی تیز برش داده و جداگانه بکارید.
• تکثیر از طریق قلمه‌زنی، کارآمدترین و مطمئن‌ترین روش تکثیر محسوب می‌شود که روش‌های مختلفی برای انجام آن وجود دارد.

ساده‌ترین روش این است که یک ساقه کامل از گیاه را بردارید و آن را با استفاده از یک قیچی تیز به طول حدود 10 سانتی‌متر ببرید. برگ‌های نیمه پایینی ساقه را به‌طور کامل هرس کنید و قلمه را به صورت وارونه در شیشه‌های کوچک پر از آب قرار دهید. پس از چند هفته، قلمه‌ها ریشه داده و رشد جدید گیاه را مشاهده خواهید کرد. 

هنگامی که ساقه جدید رشد کرده و ریشه‌دار شد، قلمه را از آب خارج کنید و ساقه تازه تشکیل شده را از ساقه قدیمی جدا کنید و آن را در گلدانی پر از کمپوست بکارید. اطمینان حاصل کنید که گیاه را به طور منظم آبیاری کنید تا در عرض چند ماه به اندازه قابل توجهی رشد کند.

تکثیر نخل مرداب

مشکلات رایج نخل مرداب

تنها نقطه ضعف نخل مرداب خشکی است. در صورت سهل‌انگاری در آبیاری، گیاه مستعد بسیاری از بیماری‌های گیاهی می‌شود.

• علت قهوه‌ای و زرد شدن برگ:

در اثر خشکی و گرمای شدید برگهای نخل مرداب به تدریج شروع به زرد و خشک شدن می‌کنند. علاوه بر هرس شاخه‌های خشک شده همیشه خاک را در حالت غرقاب نگه‌دارید. غبارپاشی روزانه برای متعادل سازی دمای اطراف گیاه را فراموش نکنید.

• علت کوچک شدن برگ‌های جدید:

در اثر کمبود مواد مغذی و آبیاری گیاه توانایی ایجاد برگ‌هایی پهن را ندارد. برای افزایش زیبایی گیاه را کوددهی کنید و خاک را به حالت غرقاب نگه دارید.

• علت خشک شدن جوانه‌های تازه کاشته شده:

نکته مهم در تکثیر این گیاه خیس نگه داشتن دائمی خاک است. با کاهش رطوبت خاک گیاهچه‌ها از دست می‌روند.

• علت کم رنگ شدن برگ‌ها:

نگهداری گیاه در سایه و یا آفتاب مستقیم ظهرگاهی موجب این عارضه می‌شود. گیاه را به محلی با نور زیاد اما فیلتر شده منتقل کنید.

• علت خشک شدن برگ‌ها در زمستان:

کاهش شدید دما باعث ایجاد خشکیدگی در برگ‌های نخل مرداب می‌شود. اگر گیاه گلدانی است آن را به محلی گرمتر منتقل کرده و برگهای خشک شده را هرس کنید. در صورتیکه گیاه در زمین کاشته شده آن را کاور کنید.

• علت پیچیدگی برگ‌ها و زبر شدن برگ:

کمبود رطوبت و نور در محل نگهداری گیاه موجب این عارضه می‌شود. گیاه را به محلی با نور بیشتر منتقل کنید. با افزایش مقدار آبیاری و غبارپاشی روزانه به رشد بهتر گیاه کمک کنید. در صورتی که نورکافی در اختیار ندارید از لامپ‌رشد استفاده کنید.

• علت وجود لکه‌های سوخته روی برگ:

استفاده از مواد براق‌کننده شیمیایی علت اصلی این عارضه است. برگ‌ها را با مخلوط آبلیمو و آب تمیز کنید. خشکی هوا نیز میتواند لکه‌های سوخته روی برگ ایجاد کند.

• علت خم شدگی و شکستن ساقه:

آبیاری کم و وجود جریانات شدید هوایی موجب این عارضه می‌شود. استفاده از قیم و افزایش مقدار آبیاری در حل مشکل موثر است.

• علت رشد نکردن:

کوچک بودن گلدان، فقر خاک و کمبود آبیاری در کاهش رشد گیاه موثر است. اگر گیاه را در فضای باز نگهداری می‌کنید، کاهش دما نیز می‌تواند موجب این عارضه شود. نخل را به گلدانی با یک سایز بزرگتر منتقل کنید و کوددهی را انجام دهید. خاک گلدان بایستی دائما خیس باشد.

• علت باز نشدن جوانه‌ها:

کمبود مواد مغذی و نامساعد بودن شرایط محیطی باعث بازنشدن گیاهچه‌ها می‌شود. گیاه را کوددهی کرده و تامین رطوبت خاک و فضای اطراف را فراموش نکنید.

• علت چروک شدن برگ:

افراط در کوددهی موجب این عارضه می‌شود. درصورتی که اخیرا کوددهی انجام نداده‌اید کمبود نور میتواند موجب این عارضه شود.

آفات یا بیماری‌های نخل مرداب

گیاهی بسیار مقاوم نسبت به بسیاری از آفات آپارتمانی است. تعداد محدودی آفت توانایی حمله به نخل مرداب را دارد که در ادامه روش مبارزه با هر کدام را ذکر کردیم:

• علت وجود پشه در خاک:

رطوبت شدید محیطی باعث جذب این حشرات می‌شود . روش‌های خانگی مثل ریختن تفاله خشک شده بابونه روی سطح خاک میتواند تا حدود زیادی این مشکل را رفع کند. استفاده از چسب زرد و سموم دیازینون و مالاتیون نیز موثر است.

• علت وجود حشرات سفید رنگ پروازی روی برگ گیاه:

سفیدبالک حشره‌ای سفید رنگ و بسیار کوچک با خرطوم مکنده است. وجود این آفت به مرور زمان باعث زردی برگ‌ها می‌شود. برای مبارزه با این آفت از سموم تماسی همچون مالاتیون استفاده کنید.

آیا نخل مرداب سمی است؟

نخل مرداب جزء گیاهانی با درجه مسمومیت کم می‌باشد. در صورت خورده شدن می‌تواند باعث ایجاد اسهال یا استفراغ شود. بنابراین بهتر است این گیاه را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

بهترین موارد استفاده از نخل مرداب چیست؟

نخل مرداب یکی از گیاهان تزئینی است که به طور گسترده کشت می‌شود. این گیاه  به دلیل برگ‌های چتری و زیبایش، علاقمندان زیادی داشته و در آپارتمان‌ها و منازل نگهداری می‌شود. نخل مرداب گیاهی کم توقع است. میتوانید برای دیزاین فضاهای باز و بسته از این گل استفاده کنید. نخل مرداب عاشق خاک مرطوب است و در باغ‌های آبی با سایه جزئی بهترین عملکرد را دارد. استفاده از آن به عنوان یک گیاه آبی پیشنهاد می‌شود.

خرید گیاه آپارتمانی نخل مرداب از گلفروشی آنلاین انگور