همانطور که می‌دانید به‌طور معمول علائم کمبود مواد غذایی در گیاهان، مشابه علائم بیماری یا آفت‌زدگی می‌باشد. بنابراین با شناسایی این علائم می‌توانید به درمان گیاه خود سرعت ببخشید. گیاهان نیز مانند هر موجود زنده دیگر، نیازمند مواد غذایی خاصی برای رشد و نمو خود هستند.
گیاهانی که در خاک‌های بسیار اسیدی و یا قلیایی رشد می‌کنند، به‌ویژه میوه‌ها و سبزیجات به شدت آسیب‌پذیر هستند و به مراقبت مستمر نیاز دارند. اگر گیاهان آپارتمانی شما با وجود آماده‌سازی کافی خاک، آبیاری و مالچ‌پاشی، رشد نکنند، ممکن است نشانه‌ای از کمبود مواد مغذی باشد.
| نشانه کمبود مواد مغذی در گیاه |
| برگ های زرد یا قرمز رنگ |
| کاهش رشد |
| گلدهی ضعیف |
کمبود مواد مغذی در گیاهان
برخی از خاک‌های باغ (خاک لومی) و کمپوست‌های گلدانی به اندازه کافی از مواد مغذی غنی نیستند. کمبود مواد مغذی منجر به ظهور نشانه‌ها در گیاهان و رشد آن‌ها میشود. گیاهان آپارتمانی در جایی که شرایط رشد نامناسب است، نیز دچار کمبود می‌شوند. برای رشد مناسب، گیاهان به طیف وسیعی از مواد مغذی در مقادیر مختلف، بسته به هر گیاه و مرحله رشد‌شان، نیاز دارند.
سه ماده مغذی اصلی گیاه نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند که معمولاً این مواد از خاک به دست می‌آیند. همانطور که می‌دانید کربن، اکسیژن و هیدروژن مورد نیاز از هوا جذب می‌شوند. سایر مواد مغذی مورد نیاز، منیزیم، کلسیم و گوگرد می‌باشند. دوست‌داران گیاه می‌توانند از کودهای شیمیایی یا طبیعی برای تقویت رشد گیاه و بهبود گلدهی و باردهی آن استفاده کنند.
علائم کمبود‌ها، علت‌ها و راه حل
1- کمبود نیتروژن
| علائم: | اگر حاشیه زرد رنگ اطراف گیاه آپارتمانی خود مشاهده کردید، احتمالا گیاه شما از فقدان نیتروژن رنج می‌برد. |
| علت: | نیتروژن باعث رشد گیاه و رنگ سبز شاداب برگ میشود. کمبود نیتروژن، زرد شدن برگ و توقف رشد را برای گیاه شما در پی خواهد داشت. نیتروژن به‌شدت محلول در آب است، بنابراین در باران‌های زمستانی به راحتی از خاک شسته میشود و در بهار، درست زمانی که گیاهان در حال رشد هستند، خاک با کمبود مواجه میشود. توجه داشته باشید که یکی از علل شایع زردی برگها در فصل بهار کمبود نیتروژن می‌باشد. |
| درمان: |
|
2- کمبود پتاسیم
| علائم: | از نشانه‌های کمبود پتاسیم می‌توان به رنگ زرد یا بنفش و قهوه‌ای شدن لبه برگ و گلدهی یا میوه‌دهی ضعیف اشاره کرد. |
| علت: | پتاسیم برای کنترل جذب آب و فتوسنتز گیاهان به‌شدت مورد نیاز می‌باشد. پتاسیم باعث افزایش گلدهی، میوه‌دهی و مقاومت عمومی گیاه نیز میشود. کمبود این ماده در خاک‌های سبک، شنی یا گچی که پتاسیم در آن‌ها به راحتی شسته میشود، بیشتر است. در مقابل، خاک‌های رسی، پتاسیم را در ساختار خود نگه می‌دارند. |
| درمان: | برای به‌دست آوردن دوباره شادابی گیاه خود از کودهای پتاسیم بالا مانند سولفات پتاس استفاده کنید. |
3- کمبود فسفر
| علائم: | از علائم کمبود فسفر کاهش سرعت رشد گیاه می‌باشد و در مواقعی شاخ و برگ گیاه به رنگ زرد مات در می‌آیند. |
| علت: | فسفر برای سلامت ریشه‌ها و رشد اندام هوایی مورد نیاز است. کمبود فسفر در خاک به ندرت اتفاق می‌افتد، اما ممکن‌است در مناطقی با بارندگی زیاد و خاک رسی سنگین رخ دهد. |
| درمان: | برای درمان گیاه خود می‌توانید از کودهایی مانند سوپر فسفات یا پودر استخوان استفاده کنید. |
4- کمبود منیزیم
| علائم: | از علائمی که می‌توان به آن اشاره کرد، زرد شدن بین رگبرگ‌های برگ، گاهی با رنگ‌های قهوه‌ای مایل به قرمز و ریزش زودرس برگ می‌باشند. همینطور کمبود منیزیم در گوجه فرنگی، سیب، تاک انگور، تمشک، گل رز و فیلودندرون رایج است. |
| علت: | منیزیم برای سلامت برگ‌های گیاهان و فتوسنتز مورد نیاز است. همانطور که پیداست کمبود منیزیم بیشتر در خاک‌های سبک و شنی دیده میشود. معمولا استفاده بیش‌ازحد از کودهای پتاسیم بالا (مانند خوراک گوجه فرنگی) میتواند کمبود منیزیم در خاک را به دنبال داشته باشد، زیرا گیاهان به جای منیزیم، پتاسیم را جذب می‌کنند. |
| درمان: |
|
5- کمبود منگنز و آهن
| علائم: | از علائم آن زرد شدن بین رگبرگ‌های برگ همراه با قهوه‌ای شدن لبه‌های برگ در گیاهان اسید دوست می‌باشد. |
| علت: | منگنز و آهن برای فتوسنتز گیاه مورد نیاز می‌باشد. کمبود منگنز و آهن در خاک به ندرت اتفاق می‌افتد، اما منگنز و آهن در شرایط قلیایی خاک برای ریشه‌های گیاه در دسترس نیستند. گیاهان اریکاسه (اسید دوست) به ویژه هنگام رشد در خاک‌های قلیایی آسیب‌پذیر هستند و ممکن است دچار کمبود منگنز و آهن شوند. |
| درمان: | برای رهایی از این مشکل می‌توانید از کودهای کلات شده آهن و منگنز کنید. |
6- کمبود مولیبدن
| علائم: | علائمی که از کمبود مولیبدن در گیاه قابل مشاهده هست، برگ‌های پیچ خورده دراز روی گل کلم یا سایر براسیکاها می‌باشد. |
| علت: | مولیبدن برای انواع مراحل رشد گیاه مورد نیاز است، اما مقدار کمی از آن کافی می‌باشد. کمبود مولیبدن در خاک به ندرت اتفاق می افتد، ولی مقدار آن در شرایط اسیدی میتواند کمتر در دسترس ریشه‌های گیاه باشد. |
| درمان: | کاهش اسیدیته خاک در درازمدت به درمان کمک خواهد کرد، زیرا قلیایی شدن خاک، دسترسی گیاه را به مولیبدن بیشتر می‌کند. |
نکته مهم برای جلوگیری از کمبود مواد مغذی در گیاه آپارتمانی، در مرحله اول اطلاع از PHخاک می‌باشد.
اسیدیته/قلیایی خاک بر اساس مقیاس PH از 0 تا 14 اندازه گیری میشود. خاک خنثی دارای PH ۷ است. خاک قلیایی (غنی از آهک) دارای PH بالاتر از 7 است و هر چه PH بالاتر باشد، خاک قلیایی‌تر می‌باشد. خاک‌های گچی یا آهکی قلیایی هستند. شما می‌توانید PH خاک خود را با استفاده از یک کیت آزمایش ساده اندازه گیری کنید. بنابراین اگر خاک قلیایی در گلدان خود دارید، گیاهانی را انتخاب کنید که با شرایط قلیایی سازگار باشند. برای مثال گیاهان اسید دوست یا اریکاسه مانند رودودندرون گزینه مناسبی برای گلدان شما نیستند. بیماری ریشه کلاب (که براسیکاها را درگیر می کند) در خاک قلیایی شیوع کمتری دارد.
7- کمبود بور
| علائم: | علائم قابل مشاهده از کمبود بور در خاک، توقف رشد و سوختگی نوک گیاه، ترک‌های قهوه‌ای برگ، فرورفتگی در میوه یا وجود لکه‌های قهوه‌ای می‌باشد. |
| علت: | بور برای تشکیل سلول‌های گیاهی سالم مورد نیاز می‌باشد و کمبود آن به ندرت اتفاق می‌افتد، اما این ماده غذایی در شرایط قلیایی میتواند یه مقدار کمتری قابل جذب برای ریشه گیاه باشد. |
| درمان: | با استفاده از بوراکس (تترابورات دی سدیم) روی خاک قبل از کاشت سبزیجات یا به عنوان خوراک محلول پاشی که برای درختان گلابی استفاده میشود، قابل درمان است. مقدار مصرف بوراکس 35 گرم در 20 متر مربع می‌باشد.
دقت کنید که قبل از استفاده، آن را با مقدار زیادی ماسه سبک خوب مخلوط کنید تا مواد شیمیایی به طور یکنواخت پخش شوند. همچنین میزان مصرف محلول پاشی برای بوراکس، 70 گرم بوراکس در 22 لیتر آب به اضافه چند قطره مواد شوینده به عنوان عامل شستشو دهنده می‌باشد. محلول در هنگام ریزش گلبرگ اسپری شود. |
نتیجه
علائم کمبود مواد مغذی در گیاهان به شدت مشابه علائم بیماری یا آفت‌زدگی گیاه بوده و در صورت سهل انگاری میتواند گیاه شما را از پای درآورد. بنابراین با مشاهده هرگونه علائم در ابتدا بررسی کنید که گیاه شما دچار کمبود کدام‌یک از مواد مغذی نام برده می‌باشد. در صورتی که گیاهتان دچار مشکل شده باشد ولی نمی‌دانید از کمبود مواد مغذی است یا شرایط نگهداری را متناسب با نیاز گیاه فراهم نکرده‌اید، می‌توانید با گیاه‌پزشک انگور در تماس باشید و از مشاوره آنلاین گل و گیاه بهره ببرید.
