یکی از جذابترین روش‌های پرورش گیاهان خانگی بدون گلدان، کوکداما می‌باشد. در حقیقت کوکداما یک گلدان طبیعی منحصربه‌فرد ژاپنی است که نسبت به بقیه‌ی گلدان‌ها کاملا متفاوت است. کوک به معنای خزه و داما به معنای توپ است. امروزه، کوکداما یکی از محبوب‌ترین گیاهان در ژاپن و کشورهای آسیایی است. درحال حاضر نیز در سراسر جهان به یک روش شیک و خاص برای نگهداری از گیاهان آپارتمانی تبدیل شده است. در ادامه به بررسی این روش و گیاهان مناسب برای تبدیل به کوکداما می‌پردازیم.
معرفی کوکداما
کوکداما ابتکاری ژاپنی است که قدمت آن به قرن‌ها پیش باز می‌گردد. این روش راهی برای زیباتر نشان دادن گیاهان است، به طوری که یک توپ خزه‌ای نگهدارنده و بستر اصلی آن گیاه باشد. شکل اولیۀ کوکداما درخت بونسای کوچکی است که در کاسه‌ای دست‌ساز و ساده قرار دارد. ایدۀ اصلی آن به مکتب ژاپنی زیبایی‌شناسی به نام وابی‌سابی (Wabi Sabi) برمی گردد؛ که به کامل نبودن طبیعت و زیبایی طبیعی آن اشاره می کند. ویژگی‌های اصلی مکتب وابی سابی، سادگی، زمینی‌بودن، نامرتبی و معمولی بودن است. کوکداما در واقع بازتابی از اصول “وابی سابی” است. این مکتب تاکید زیادی بر نشان دادن زیبایی گیاه دارد تا گلدان؛ برای همین کوکداما گلدان ندارد.
می توان این روش جذاب را یک اثر هنری زنده دانست. پشتیبانی فرهنگ عمیق از این ایده حمایت نموده و زیبایی آن را چندین برابر می نماید. شما می‌توانید کوکداما را بر روی یک تکه چوب تکیه دهید، به کمک طناب و زنجیر آویزان کنید و یا در گلدان شیشه‌ای تمیز و جذاب قرار بگذارید. انتخاب با شماست و زیبایی این روش مانند خلاقیت شما محدودیت ندارد.
گیاه مناسب برای کوکداما
اگرچه هر گیاهی را می‌توانید برای قرار دادن در مرکز کوکداما انتخاب کنید، اما گیاهانی هستند که برای اینکار مناسب‌تر بوده و بهتر می‌توانند به رشد خود ادامه دهند. گیاهانی که به فضای کمی برای ریشه نیاز دارند، بهترین گزینه برای باغچه‌های معلق هستند.
برای ساخت کوکدامای زیبا و پایدار، باید گیاهانی را انتخاب کنید که به آب زیادی نیاز ندارند. البته در انتخاب کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها نیز باید دقت کنید. چرا که خشکی پیش از حد نیز امکان دارد به کوکدامای شما آسیب بزند. به طورکلی گیاهان آپارتمانی مقاوم با رشد کم، گیاهان بهتری برای کوکداما هستند. در ادامه تعدادی از گیاهان آپارتمانی مناسب برای کوکداما را به شما معرفی خواهیم نمود.
1- پتوس (Pothos)
پتوس یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی است که با شاخه‌های آویز و برگهای قلبی شکل، زیبایی خانه را دو چندان می‌کند. مراقبت از خانواده گیاهان پوتوس آسان است. پتوس‌ها به راحتی هرس و تکثیر می‌شوند. می‌توان آنها را به صورت عمودی رشد داد. زیرا به یک قطب مرکزی (قیم خزه‌ای) می‌چسبند. یا می توانید اجازه دهید تا آویزان شوند. برای کوکداما، شاخ و برگ های دنباله دار پوتوس جلوه زیبایی ایجاد می کند. انواع مختلف پتوس را می توانید به شکل کوکداما قرار دهید.
کوکدامای پتوس
2- گیاه پول چینی (Pilea Polybotrya)
گیاه پول چینی معروف به Chinese Money Plant از جمله گیاهان بومی سرزمین چین است. امروزه این گل به دلیل زیبایی و ویژگی های بی نظیری که دارد محبوبیت بسیاری در میان ایرانیان پیدا کرده است. اغلب این گیاه را با نام دیگری تحت عنوان گیاه پپرومیا، پیله آ یا Pilea Peperomioides نیز می شناسند. گیاهان پول چینی گیاهان آپارتمانی کوچکی هستند، که نگهداری از آنها آسان است. نگهداری آسان و محبوبیت این گیاه آن را به یک گل مناسب برای کوکداما تبدیل نموده است.
کوکدامای پول چینی
3- گل زاموفیلیا (Zamioculcas Zamiifolia ‘Zenzi’)
این گیاه زیبا با برگهای سبز و ساقه های کلفت ظاهری متفاوت به دکوراسیون شما می‌دهد. همچنین با توجه به سازگار بودن با شرایط محیطی مختلف، برای هر مکانی مناسب است. شما می‌توانید این گیاه را در مکان های کم نور مانند ادارات، بانک ها، شرکت ها و … نگهداری کنید. گل زاموفلیلیا به دلیل مقاومت و سازگاری با محیط های مختلف یک گزینه جذاب برای کوکداما می باشد. البته انتخاب گونه کوتوله این گیاه مناسب تر است.
کوکدامای زاموفیلیا
4- گل پیرومیا ( Peperomia )
گل پیرومیا یکی از گل های زیبای آپارتمانی است. اغلب ما این گل آپارتمانی را با نام گل قاشقی می شناسیم. این گیاه زینتی دارای برگ های گوشتی، ابلق و قلبی شکل است؛ که می تواند زیبایی منزل شما را دو چندان کند. گل پیرمیا یک گیاه همیشه سبز آپارتمانی است. گل قاشقی گلی مقاوم می باشد. این گل در جنگل های تاریک رشد می کند به همین دلیل به نور کم نور عادت دارد. همین امر نیز سبب شده تا یک گزینه جذاب برای خانه و محل کارهای کم نور باشد. مقاومت زیادی در برابر شرایط آب و هوایی نامساعد دارد. تمام این ویژگی ها، پیرومیا را به یک گل مناسب برای ساخت کوکدا ما تبدیل نموده است. همچنین این گیاه ریشه های کوچک دارد که بیش از پیش آن را برای کوکداما مناسب نموده.
کوکدامای برگ قاشقی
5- کروتون (Codiaeum Variegatum)
کروتون یکی از گیاهان بسیار زیبای آپارتمانی است. شکل ظاهری و رنگ زیبایی که برگ‌هایش، آن را به یک گیاه بی نظیر بدل نموده. برگ های این گیاه ماننده یک بوم از رنگ های پاییزی است. گیاه کروتون در محیط‌های گرم و مرطوب رشد بهتری دارد. اگرچه کروتون ها می توانند بسیار بزرگ شوند، اما به سرعت رشد نمی کنند. به خصوص اگر آنها را در ظروف کوچک نگهداری کنید. اگر می خواهید کوکدامای خود را جلوی پنجره یا مکانی که نور مستقیم دارد آویزان کنید، کروتون ها بهترین گزینه هستند.
کوکدامای کروتون
6- فیتونیا آلبیونیس
گیاه فیتونیا معمولاً به عنوان یک گیاه آپارتمانی در گلدان رشد می کند. فیتونیا یک گیاه همیشه سبز آپارتمانی است. رگبرگ های ظریف و برگ های سبز تیره این گیاه را خاص نموده اند. اگرچه محبوب‌ترین رنگ آن با رگه‌های نقره‌ای – سفید است اما می‌توانید به راحتی گونه های دیگری از این گیاه را با رگه‌هایی به رنگ‌های قرمز، صورتی، سفید و سبز پیدا کنید. این گیاه اگر در یک منطقه کم نور با رطوبت زیاد آویزان شوند بهترین عملکرد را خواهد داشت. بنابراین اگر می خواهید کوکدامای خود را در مکانی بدون نور زیاد آفتاب آویزان کنید، گیاهان فیتونیا یک انتخاب عالی هستند.
کوکدامای فیتونیا
7- سرخس پای خرگوش (Davallia Fejeensis)
سرخس می تواند یک گیاه عالی برای کوکدامای شما باشد. اما مهم است که نوع مناسب آن را انتخاب کنید. به خاطر داشته باشید؛ که هر گونه سرخس ترجیحات متفاوت و سطوح تحمل متفاوتی دارد. به عنوان مثال، سرخس های موی دوشیزه به نور بسیار حساس هستند و شرایط رطوبتی به خوبی با محیط کوکداما سازگاری ندارند. در عوض، انواع سرخس‌های سخت‌تر مانند سرخس پای خرگوش یا سرخس ستاره آبی را انتخاب کنید؛ که به رطوبت کم حساسیت چندانی ندارند.
کوکدامای سرخرس پا خرگوشی
8- فیلودندرون
مانند گیاهان پوتوس، فیلودندرون‌ها برای کوکداما مناسب هستند؛ زیرا در برابر شرایط خشک و نور کم کاملاً انعطاف پذیر می‌باشند. مراقبت از این گیاهان آسان است. بنابراین هنگام پرورش این گیاهان برای کوکداما کار شما بسیار آسان خواهد بود. نقطه ضعف رشد فیلودندرون در کوکداما رشد سریع این گیاه است؛ که برای جلوگیری از ریشه دار شدن آنها نیاز به گلدان مجدد دارند. برای حل این مشکل می‌توانید از گونه فیلودندرون مینیاتوری استفاده نمایید.
کوکدامای فیلودندرون
9- گیاه عنکبوتی (Chlorophytum Comosum)
گیاهان عنکبوتی یکی دیگر از گیاهان آپارتمانی با مراقبت آسان هستند؛ که به خوبی با کوکداما سازگار می شوند. این گیاهان کم توقع، جزء اصلی مجموعه های گیاهان آپارتمانی می باشند. گیاهان عنکبوتی شرایط نور کم را تحمل می کنند. بنابراین اگر به دنبال آویزان کردن کوکدامای خود به دور از نور شدید هستید، گیاه عنکبوتی یک گزینه مناسب خواهد بود. گیاهان عنکبوتی یکی از معدود گیاهان آپارتمانی هستند که در شرایط کم نور عملکرد خوبی دارند. دلیل دیگری که گیاهان عنکبوتی برای کوکداما مناسب می کند این است؛ که آنها در واقع فضاهای رشد کوچک را دوست دارند و از ریشه کردن لذت می‌برند.
کوکدامای گیاه عنکبوتی
10- نعنای آناناسی (Mentha suaveolens)
نعناع آناناس هم از نظر ظاهر و هم از نظر رایحه، یکی از متفاوت ترین اعضای خانواده نعناعیان به حساب می آید. از نظر رایحه و هم از نظر ظاهر، با نعناعی که ما می شناسیم، تفاوت دارد. نعناع آناناس دارای شاخ و برگ های چند رنگ است، گل هایی سفید رنگ دارد و عطر و بوی آن شبیه به آناناس است. این گیاه بیشتر برای آشپزی و به دلیل طعم و بوی آن استفاده می شود. با کاشت نعنا در گلوله خزه، کوکدامای خوراکی درست خواهید نمود. کوکدامای نعناع شما نه تنها راهی هیجان انگیز برای نمایش این گیاه خوراکی خواهد بود، بلکه لذت بخش ترین رایحه را در طول روز منتشر می کند.
کوکدامای نعنا
سخن آخر
کوکداما یک روش شیک و فوق العاده برای پرورش گیاهان است. این روش برخلاف تصور عموم بسیار ساده می‌باشد. البته برای ساده شدن اوضاع بهتر است در انتخاب گیاه موردنظرتان دقت کنید. ما در این مقاله تعدادی از گیاهان مناسب برای کوکداما را معرفی نمودیم. شما می‌توانید متناسب با علاقه و شرایط محیطی خود، گیاه مناسب برای کوکداما را انتخاب نمایید. امیدواریم این مقاله علاقه شما را به پرورش گیاهان و استفاده از گل آپارتمانی در دکوراسیون منزل بیشتر نموده باشد.
